การวิเคราะห์สถานการณ์เพื่อการไปสู่พยาบาลอาเซียน

         จากข้อมูลพื้นฐานการเข้าสู่ประชาคมอาเซียน และจากการเป็น 1 ใน 7 วิชาชีพที่จะมีการเคลื่อนย้ายเสรีในปี 2558 สถานการณ์การทำงานของพยาบาลไทยในภาคตะวันออกเฉียงเหนือจะเป็นอย่างไร
        - ผู้ป่วยมีทั้ง ไทย ลาว และชาติอาเซียนต่าง ๆ ที่เข้ามาค้าขาย มาทำงาน
        - พยาบาลจากชาติในอาเซียนอาจเข้ามาทำงาน มาเรียนในไทยมากขึ้น
         - โรคจากการย้ายถิ่น การระบาดของโรค
        - ผู้ร่วมงาน อาจมีจากชาติต่าง ๆ ในอาเซียนเช่น แพทย์ ทันตแพทย์
        - ความต่างของระดับการศึกษาของผู้รับบริการมีมาก
         - ความต่างทางวัฒนธรรม การกิน ความเชื่อ ความรู้พื้นฐานด้านสุขภาพ
         - ความก้าวหน้าในวิชาชีพ ความมั่นคงในวิชาชีพเป็นสิ่งที่ต้องเร่งแก้ไขและมีระบบรองรับ
         - องค์กรทางการพยาบาล ชมรมพยาบาล สมาคมพยาบาล และสหภาพทางการพยาบาลจะรองรับและกำหนดนโยบายเพื่อเตรียมตัวอย่างไร

        จุดแข็งของพยาบาลไทยในการเข้าสู่อาเซียน

ผู้เสนอ ดร.สุรีย์ ธรรมิกบวร คณะพยาบาลศาสตร์ มหาวิทยาลัยอุบลราชธานี
         1.การปฏิบัติการพยาบาลในระบบสาธารณสุขที่มีมาตรฐานทั้งด้านการพยาบาล การจัดการ และมีจุดเด่นในการทำงานที่มุ่งความเป็นองค์รวม เอื้ออาทร
         2.การศึกษาที่มีพื้นฐานระดับปริญญาตรี และมีความก้าวหน้าในระดับปริญญาเอก มีการศึกษาเฉพาะทาง และมีระบบพัฒนาต่อเนื่องจากข้อบังคับที่ต้องต่อใบอนุญาตวิชาชีพทุก 5 ปี
         3.องค์กรทางการพยาบาลมีความก้าวหน้า เข้มแข็งหลายประเทศยังไม่มีสภาวิชาชีพแต่อย่างไรก็ตามยังมีข้อจำกัดอยู่บ้างดังจะเห็นว่าปัญหาการเรียกร้องของพยาบาลที่มีสถานะเป็นลูกจ้างยังอยู่ในระหว่างการยื่นข้อเสนอเรียกร้อง

        จุดอ่อนของพยาบาลไทยในการเข้าสู่อาเซียน

         1.สมรรถนะที่เป็นจุดอ่อนคือ 1)ภาษาอังกฤษซึ่งเป็นจุดอ่อนทั้งของคนไทย และพยาบาลไทย ที่ต้องเร่งแก้ไข 2) ความไวทางวัฒนธรรม เป็นจุดอ่อนที่อ่อนไหวมาก และมีความสำคัญอย่างยิ่งทั้งนี้เพื่อลดอคติในการทำงาน และเพื่อเพิ่มสมรรถนะในการตอบสนองความต้องการของผู้ป่วย และผู้รับบริการด้านสุขภาพทั้งการป้องกัน ส่งเสริม สุขภาพ
         2. จำนวนพยาบาลที่ขาดแคลนจะกระทบต่อภาระหน้าที่ที่หนักมากขึ้น จะทำให้เกิดการขาดแคลนโดยเฉพาะภาครัฐ
         3. ระบบการบันทึกทางการพยาบาลที่จะรองรับการดูแลผู้ป่วยที่หลากหลายชาติพันธ์ ข้อมูลการประเมิน การวางแผนจำหน่าย อาจต้องทบทวนแบบฟอร์มในการบันทึก
         4. การสื่อสารที่สามารถสร้างความเข้าใจให้ผู้ป่วย ผู้รับบริการได้ตรง ถูกต้อง สอดคล้องกับวัฒนธรรม ความเชื่อ วิถีชีวิต

        โอกาสในการพัฒนา

         1.พื้นฐานการศึกษา ทำให้สามารถเสริมทักษะ สมรรถนะได้ง่าย และด้วยระบบบริการสุขภาพมีสำนักงานหลักประกันสุขภาพแห่งชาติ กระทรวงสาธารณสุข เป็นเจ้าภาพหลัก ดังนั้นจึงหาเจ้าภาพร่วมในการพัฒนาได้
         2.หน่วยงานองค์กรทางการพยาบาลในภูมิภาคนี้ มีเครือข่าย และมีการทำงานใกล้ชิดเป็นระบบผ่านความร่วมมือทั้งการผลิต การวิจัย
         3.ผู้นำองค์กรในแต่ละภาคส่วนมีการทำงานที่ใกล้ชิด ร่วมมือและมีวิสัยทัศน์

        แนวทางการในการพัฒนาสู่พยาบาลอาเซียน

         1.พัฒนาสมรรถนะพยาบาลที่จำเป็นต่อการเข้าสู่ประชาคมอาเซียน 1)สมรรถนะด้านภาษา ภาษาอังกฤษทั้งการพูด เขียนเป็นสิ่งจำเป็น นอกจากนี้ควรเลือกภาษาที่ 3 เช่นภาษาเวียดนาม ภาษาเขมร ภาษาลาว หรือภาษาจีนไว้เป็นภาษาที่ 3 และ 2)สมรรถนะด้านความไวทางวัฒนธรรม เพื่อให้สามารถออกแบบกิจกรรมการพยาบาลได้สอดคล้องกับผู้รับบริการ 3)สมรรถนะการคิดเชิงอนาคตเพื่อการคาดการณ์และปรับเปลี่ยนได้ทันกับการเปลี่ยนแปลง 4) สมรรถนะการจัดการสำหรับผู้บริหารเพื่อให้สามารถรับมือกับการเปลี่ยนแปลงการจัดการทั้งปัญหาบุคลากร การพิจารณาต้นทุนการทำงาน 4) สมรรถนะการสื่อสารทั้งกับผู้รับบริการ และผู้ร่วมงานที่จะมีหลากหลายมากขึ้น 5) สมรรถนะการจัดวางระบบที่เป็นสากลมากขึ้นเพื่อการจัดการในระบบที่ซับซ้อนและเกี่ยวข้องหลายภาคส่วน
         2. การจัดตั้งสมาคม เครือข่ายการทำงานในระหว่างประเทศอาเซียน ที่เอื้อต่อการทำงานเพื่อประชาชนอาเซียน การดำเนินการด้านสุขภาพจำเป็นอย่างยิ่งที่ต้องมีความร่วมมือเป็นเครือข่าย เพื่อลดการระบาด และความรวดเร็วในการแก้ไขปัญหา
         3. การมีองค์กรกลางที่สามารถเป็นตัวแทนดำรงรักษาสิทธิประโยชน์ หรือต่อรองเพื่อวิชาชีพ
         4. การผลิตบัณฑิตที่มีการเรียนรู้ตลอดชีวิต มีทักษะทางภาษา และมีความไวทางวัฒนธรรม
         5. การจัดอบรมเฉพาะเกี่ยวกับโรคจาการข้ามถิ่น ระบาดวิทยา เพื่อให้สามารถจัดการกับปัญหาเฉพาะหน้าด้านการระบาดได้ทันทีโดยเฉพาะพยาบาลที่อยู่ในพื้นที่ชายแดน
         6. การพัฒนาด้านภาษา การจัดทำสื่อเอกสารภาษาอังกฤษเพื่อการสื่อสารสำหรับประชากรอาเซียน
         7. การจัดทำระบบบันทึกที่เป็นสากล ตอบสนองต่อการดูแลเป็นทีม และสามารถนำใช้กับผู้รับบริการจากอาเซียน
         8. การจัดทำกรอบตำแหน่งล่ามแต่ละภาษาเพื่อช่วยเหลือการดำเนินการในช่วงแรก
         9. จัดให้มีการแลกเปลี่ยนพยาบาลระหว่างประเทศเพื่อสร้างความเข้าใจที่ดีต่อกันอย่างใกล้ชิด

        การทำแผนกลยุทธ์สู่ประชาคมอาเซียนในส่วนของภาคการศึกษา

        การดำเนินการที่จะนำสู่เป้าหมายเสริมสร้างให้ประชาชนในอาเซียนมีความเป็นอยู่และคุณภาพชีวิตที่ดีนั้นจากการวิเคราะห์สถานการณ์ โอกาสการพัฒนา จุดแข็ง จุดอ่อน และแนวทางในการพัฒนานั้นขอเสนอกลยุทธ์การเตรียมพร้อมสู่อาเซียนดังนี้
กลยุทธ์ที่ 1 การพัฒนาบุคลากร
        มาตรการที่ 1 พัฒนาศักยภาพพยาบาลให้มีสมรรถนะด้านภาษาและมีความไวทางวัฒนธรรมในแต่ละหอผู้ป่วย หรือในแต่ละองค์กร
        มาตรการที่ 2 จัดให้มีการพัฒนาผู้บริหารทางการพยาบาลในการคิดเชิงอนาคต การจัดการทางระบาดวิทยา กลยุทธ์ที่ 2 การผลิตนักศึกษาที่มีสมรรถนะด้านภาษา และมีความไวทางวัฒนธรรม
        มาตรการที่ 1 จัดโครงการแลกเปลี่ยนนักศึกษาในกลุ่มประเทศอาเซียน
        มาตรการที่ 2 การเปิดโอกาสการเรียนรู้สำหรับนักศึกษาอาเซียนโดยการโอนหน่วยกิตระหว่างสถาบัน
กลยุทธ์ที่ 3 การสร้างเครือข่ายพยาบาลอาเซียน
        มาตรการที่ 1 การจัดให้มีองค์กร มีระบบกลไกที่สนับสนุนการทำงานเครือข่าย
        มาตรการที่ 2 การจัดตั้งหน่วยงานอาเซียนศึกษาในองค์กร

         สรุป ประชาคมอาเซียนเป็นการรวมกลุ่มเพื่อร่วมสร้างคุณภาพชีวิตของประชาชนในอาเซียนร่วมกัน ทัศนคติที่ควรมีคือประชาคมอาเซียนไม่มีผู้ให้ ไม่มีผู้รับ ทุกคน ทุกชาติดำรงอยู่อย่างเท่าเทียม การให้และการรับที่เกิดขึ้นเป็นไปเพราะความเอื้ออาทร ความปรารถนาดีต่อกัน ทัศนคติที่ถูกต้องเท่านั้น จึงจะกำหนดแนวทางการเตรียมสู่การเป็นพยาบาลอาเซียนได้อย่างมีประสิทธิภาพ